Działalność nierejestrowana postrzegana jest jako bezpieczniejsza oraz łatwiejsza forma zapoczątkowania prowadzenia własnego biznesu. Z każdym kolejnym rokiem można zauważyć, że jest ona coraz bardziej rozpowszechnionym sposobem na rozpoczęcie własnej działalności.
Jednak warto podkreślić, że do prawidłowego prowadzenia działalności nierejestrowanej niezbędne jest spełnienie określonych warunków.
Zapoznaj się z nimi!
Warunki na start
Warunek I.
Odpowiednia koncepcja biznesowa oraz wybór branży
Zgodnie z Ustawą Prawo przedsiębiorców jednym z głównych wymogów prowadzenia działalności nierejestrowanej jest nieprzekraczanie miesięcznego limitu przychodów.
Od 1 lipca 2023 r. wynosi on 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku – aktualnie jest to 3600 zł brutto. Zatem decydując się na prowadzenie działalności nierejestrowanej zakładamy, że limit naszych przychodów nie przekroczy 2700 zł brutto miesięcznie.
Ważnym aspektem jest również fakt, iż prowadzenia działalności nierejestrowanej może podjąć się osoba, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Kolejną kwestią jest wyłączenie możliwości podjęcia działalności bez rejestracji w formie spółki cywilnej – może ją prowadzić wyłącznie osoba fizyczna.
Istnieją również rodzaje działalności wymagające zarejestrowania nawet w przypadku, gdy planowany przychód nie przekracza wyznaczonego limitu. Są to działalności wymagające zezwolenia, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, takie jak np. ochrona osób lub mienia, sprzedaż alkoholu, usługi detektywistyczne, organizacja imprez turystycznych czy zbieranie odpadów.
Zarejestrowania wymaga także działalność, która w świetle Ustawy Prawo przedsiębiorców definiowana jest jako działalność gospodarcza, np. usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (uregulowane Ustawą o rachunkowości) czy pośrednictwo ubezpieczeniowe wraz z wykonywaniem czynności agencyjnych (zgodnie z Ustawą o dystrybucji ubezpieczeń).
>>> Sprawdź praktyczne wskazówki na start z małym biznesem! Działalność bez rejestracji? Wykonaj samodzielnie audyt biznesowy!
Warunek II.
Konieczność poznania prawnych aspektów działalności nierejestrowanej
Działalność gospodarcza (DG) jest rozwiązaniem bardziej formalnym i kosztownym niż działalność nierejestrowana (DN). Główne różnice między nimi to:
- obowiązek rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej; działalność gospodarcza wymaga rejestracji w CEIDG, natomiast działalność nierejestrowana jej nie wymaga;
- zakres w jakim mogą być prowadzone – działalność nierejestrowana jest ograniczona do pewnych rodzajów działalności, natomiast DG może być prowadzona w dowolnym zakresie;
- rodzaj opodatkowania – w odróżnieniu od DG, osoba prowadząca DN zwolniona jest z odprowadzania okresowych (miesięcznych lub kwartalnych) zaliczek na podatek dochodowy – działalność nierejestrowana rozliczana jest na zasadach ogólnych poprzez złożenie deklaracji PIT-36;
- zakres ubezpieczenia – działalność gospodarcza podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, natomiast osoby prowadzące działalność nierejestrowaną mogą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia zdrowotnego, emerytalnego i rentowego;
- obowiązki księgowe – działalność gospodarcza wymaga prowadzenia pełnej księgowości, natomiast DN wymaga jedynie prowadzenia ewidencji przychodów i kosztów.
Rozpoczynając prowadzenie działalności nierejestrowanej ważne jest, aby pamiętać o konieczności poznania prawnych aspektów jej funkcjonowania.
Miej na uwadze, że Twoje działania muszą być zgodne z przepisami prawa, dlatego Twoja wiedza prawna musi być aktualizowana. Niezbędne jest posiadanie odpowiednich dokumentów – regulaminów, umów, polityk czy klauzul RODO.
Musisz znać prawa konsumentów, tak aby zadbać o ich bezpieczeństwo prawne, ale także o własne. Bardzo ważną kwestią jest zabezpieczenie swoich interesów – pomysłu oraz prowadzonej działalności nierejestrowanej.
Warunek III.
Konieczność poznania księgowych aspektów działalności nierejestrowanej
Prowadząc działalność nierejestrowaną, mimo jej uproszczonej – w porównaniu do działalności gospodarczej – formy, należy uwzględnić aspekty księgowe, które obowiązkowo trzeba znać i przestrzegać, aby wykonywana działalność była zgodna z przepisami prawa.
1) Bardzo ważną kwestią, szczególnie przed rozpoczęciem prowadzenia działalności nierejestrowanej, jest przygotowanie budżetu oraz planu finansowego, tzw. mini biznesplanu. Biorąc pod uwagę limit przychodu, jaki jest narzucony działalności nierejestrowanej, należy od początku mieć na uwadze jaką działalność można wykonywać i w jakim zakresie, aby nie został on przekroczony. Należy również uwzględnić koszty, które musisz ponieść przy jej prowadzeniu. To bardzo istotne, aby mieć kontrolę nad finansami w tym zakresie.
2) Wymagane jest prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży – jej głównym celem jest umożliwienie określenia przychodu należnego oraz ocena czy jego limit nie został przekroczony. Taka uproszczona forma obejmuje zazwyczaj: liczbę porządkową, datę sprzedaży, wartość sprzedaży, wartość sprzedaży narastająco, numer dokumentu sprzedaży (w przypadku, gdy został wystawiony). Nie jest jednak prawnie uregulowane jakie dokładnie informacje powinna zawierać taka ewidencja.
3) W przypadku działalności nierejestrowanej nie ma obowiązku płacenia zaliczek na podatek. Obowiązkiem osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną jest rozliczanie przychodów z tej działalności w zeznaniu rocznym PIT-36. We właściwej rubryce „działalność nierejestrowana” należy wpisać kwotę przychodu z danego roku. Zgodnie z przepisami prawa obowiązują dwa progi podatkowe – 12% i 32%.
4) Działalność nierejestrowana, ze względu na niewielkie rozmiary sprzedaży, często podlega zwolnieniom z podatku VAT, ponieważ przychody z tej działalności nie przekraczają 200 tys. zł w skali roku. Jednak są także przypadki, w których to zwolnienie nie przysługuje. Twoim obowiązkiem jest zapoznanie się z regulacjami dotyczącymi VAT oraz właściwym ich respektowaniu.
Wykonując działalność nierejestrowaną, w świetle prawa cywilnego traktowany jesteś jako przedsiębiorca, dlatego w relacjach z konsumentami obejmują Cię także obowiązki dot. reklamacji, zwrotu czy naprawy, jak również przestrzeganie praw konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.
>>> W jaki sposób rozliczać swoją działalność nierejestrowaną? Działalność nierejestrowana a podatek dochodowy? Pięć najważniejszych informacji!
Warunek IV.
Marketing i promocja
Bardzo istotnym elementem w rozwoju biznesu – niezależnie od jego wielkości, czyli czy jest to duża firma, korporacja czy jednoosobowa działalność nierejestrowana – jest budowanie marki osobistej.
Ważne jest, aby wśród wielu dostępnych na rynku produktów i usług zwrócić na siebie uwagę konsumenta, ale przede wszystkim zbudować zaufanie wśród odbiorców. Dlatego zwróć uwagę, co jest podstawą Twojej marki osobistej, jakie wartości reprezentujesz, w jakiej dziedzinie czujesz się najlepiej, chcesz działać i stać się ekspertem.
Nie można zapominać o tym, jak ważny jest ciągły rozwój zawodowy i osobisty, dzięki czemu wpływasz na jakość swojej pracy i zawsze jesteś na bieżąco, a konsumenci nie boją się zaufać właśnie Tobie. Pamiętaj, aby być autentycznym i konsekwentnym w działaniu, by Twoja marka osobista była postrzegana jako spójna.
W odniesieniu do promocji usług oraz produktów samo zbudowanie marki osobistej jest bardzo ważne, ponieważ będąc marką automatycznie wiąże się to z większym kredytem zaufania ze strony klienta.
Promocja jest niezbędna, aby Twoje usługi lub produkty były znane i dostępne dla klientów – odpowiednie zaprezentowanie pozwoli Ci dotrzeć do właściwego odbiorcy i spełnić jego potrzeby.
Podejmowane działania marketingowe powinny zwiększać atrakcyjność Twoich produktów lub usług w oczach klienta. Poprzez wykorzystywanie różnych form strategii dodatkowo można uatrakcyjnić swoją ofertę, np. poprzez darmowe próbki produktu, kupony, loterie czy obniżki cen.
Warunek V.
Rozwój osobisty i zawodowy
Bardzo istotną kwestią jest ciągły rozwój zarówno osobisty, jak i zawodowy. Samo wystartowanie z działalnością nierejestrowaną może rozwijać Twoją pasję, zainteresowania, a ponadto atutem będzie pozyskanie dodatkowego źródła dochodu.
Nie da się jednak prowadzić prawidłowo działalności bez śledzenia zmian i aktualizowania swojej wiedzy. Dlatego by nie pogubić się w nowościach prawnych warto korzystać z dostępnych zasobów edukacyjnych oraz szkoleń, takich jak np. książka Biznes Mamy lub Akademia Małego Biznesu.
W jednym miejscu znajdziesz całą wiedzę – niezbędną na start oraz dalsze prowadzenie działalności nierejestrowanej – która została przedstawiona w przejrzysty, klarowny sposób. Są to informacje dotyczące m.in. dokumentów prawnych i księgowych, RODO, faktur, ewidencji, sprzedaży i marketingu oraz wielu innych kwestii.
>>> W jaki sposób rząd wspiera kobiety, które rodzą dzieci, ale nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego – Działalność bez rejestracji a świadczenie rodzicielskie? Najważniejsze informacje o kosiniakowym i małym biznesie!
Podsumowując…
Działalność nierejestrowana jest świetnym pomysłem, aby zapoczątkować swój biznes i spełnić swoje marzenie. Ważnym argumentem „za” działalnością nierejestrowaną jest fakt, iż jest ona rozwiązaniem mniej formalnym oraz mniej kosztownym niż rejestracja działalności gospodarczej.
Jednak bardzo istotne jest, aby nie zapominać, że i w przypadku działalności bez rejestracji istnieją również wymagania i obowiązki, z których należy się wywiązywać. Spełnienie pięciu wyżej opisanych warunków jest podstawą, aby zacząć prowadzenie dobrze funkcjonującego i zgodnego z przepisami prawa własnego biznesu.
Monika Górowska
absolwentka wydziału prawa
Zdjęcie w poście pochodzi z Unsplash
***
Bibliografia:
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221, 641, 803, 1414)
- https://legalnybiznesonline.pl/dzialalnosc-nierejestrowana-nowosci-i-zmiany-jakie-limity-w-2023/
- https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00115#2
- https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-czym-jest-dzialalnosc-nierejestrowana-co-mowi-o-niej-ustawa
- https://prawo-mamy.pl/7-zasad-prowadzenia-dzialalnosci-nierejestrowanej-w-2023-roku/
- https://premium-consulting.pl/blog/personal-branding-czyli-czym-jest-marka-osobista-dla-wlasciciela-biznesu-lub-specjalisty-i-dlaczego-warto-ja-budowac/
- https://flstrefa.pl/promocja-sprzedazy.html
- https://firmove.pl/aktualnosci/biznes/zalozenie-firmy/dzialalnosc-bez-rejestracji-kiedy-to-mozliwe
- https://biz.legalis.pl/rozliczanie-dzialalnosci-nierejestrowanej/.
{ 3 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Działalność nierejestrowa jest z pewnością fajnym rozwiązaniem, jeżeli swoją działalność adresujemy do osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Natomiast w momencie, gdy wykonujemy usługi dla spółek lub osób prowadzących JDG to pojawiają się przy tym same problemy, począwszy od sposobu dokumentowania obrotu, poprzez kwestie ZUS i składki zdrowotnej… ustawodawca chciał dobrze, ale niezbyt mu się udało.
Dziękuję za komentarz i pozwolę sobie podzielić się moją perspektywą.
Myślę, że to wcale nie musi być takie skomplikowane jak się na początku wydaje, a co więcej dla niektórych osób będzie to korzystne (świadczenie usług dla osób prowadzących JDG lub spółek).
Przed 2018 rokiem można było współpracować w branżach usługowych albo w ramach działalności wykonywanej osobiście (umowa zlecenie/umowa o dzieło) albo w ramach działalności gospodarczej.
W przypadku pierwszej opcji (tj. zawierania umów cywilnoprawnych) firmy czy spółki musiały/muszą zgłosić zleceniobiorcę oraz opłacić składkę. Nadal tak jest. W przypadku współprac między osobami prowadzącymi JDG jest zdecydowanie prościej, bo wystarczy faktura i nie trzeba martwić się o składki, bo obie osoby opłacają je sobie same w ramach JDG.
Od czasu gdy mamy działalność nierejestrowaną nadal są te same zasady odnośnie umów cywilnoprawnych i działalności gospodarczej. Pomiędzy pojawiła się działalność bez rejestracji.
Zgodnie z wytycznymi, które można znaleźć na stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00115#8:
„Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową i jednocześnie świadczysz usługi – wykonujesz umowę o świadczenie usług albo umowę zlecenia – to podlegasz ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. Podmiot zawierający z tobą taką umowę (zleceniodawca) pełni wtedy obowiązki płatnika składek i ma obowiązek w ciągu 7 dni zgłosić cię do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego i opłacać składki ZUS.”
W jakich sytuacjach w takim razie ma to sens?
Jeśli ktoś współpracuje z jedną spółką to jest to sprawa prosta – należy podpisać umowę cywilnoprawną, świadczenie usług jednemu podmiotowi nie sprawia, że jest to już biznes. Jeśli natomiast ktoś świadczy usługi różnym podmiotom, zaczyna się reklamować, jego działania przybierają cechy biznesu to nie musi od razu zakładać działalności gospodarczej i opłacać samodzielnie wszystkich składek – może do granicy przekroczenia limitu prowadzić spokojnie działalność nierejestrowaną. Spółki/ osoby prowadzące JDG mogą otrzymać od takiej osoby fakturę, którą np. wrzucą w koszty ale rzeczywiście jednocześnie w ZUS taką współpracę należy rozliczyć jak każdą inną umowę cywilnoprawną. Dla kadrowej czy księgowej nie powinno sprawiać problemu rozliczenie umowy zlecenie z osobą fizyczną. Taka opcja jest np. korzystna dla osób, które świadczą usługi, ale jeszcze nie zarabiają dużo (do 2700 zł przychodu należnego miesięcznie) a nie mają ubezpieczenia. Dzięki zawieraniu umów zlecenie w ramach swojej działalności nierejestrowanej mogą to ubezpieczenie mieć opłacane przez zleceniodawcę.
Oczywiście zgodzę się z tym, że nie taka była reklama działalności nierejestrowanej i jest to dodatkowy obowiązek przy usługach. Sprzedaż produktów odbywa się na prostszych zasadach dla obu stron i jest dużo mniej stresująca dla początkującego przedsiębiorcy.
Pozdrawiam!
Ps. Jeśli chodzi o kwestie podatkowe to tutaj trzeba ustalić czy wykonywana umowa-zlecenie (lub umowa o dzieło) spełnia warunki do uznania jej za działalność wykonywaną osobiście (wtedy klient prowadzący JDG/spółka będzie płatnikiem podatku dochodowego) czy należy uznać ją za wykonywaną w ramach działalności nierejestrowanej (wtedy należy rozliczyć ją samodzielnie). To jest ważne również w sytuacjach jeśli ktoś np. w ramach działalności nierejestrowanej sprzedaje produkty a w zupełnie innej branży chce zawrzeć jedną umowę zlecenie ze spółką – wtedy nie ma ona nic wspólnego z biznesem. To jest bardzo ciekawy temat i ma wiele aspektów do sprawdzenia w momencie podpisywania umowy. Np. może pojawić się jeszcze sytuacja, że usługi świadczy student. Także, jak w wielu sytuacjach – to zależy :))