Urlop wychowawczy to wyjątkowy okres w życiu matki, pełen radości z opieki nad dzieckiem. Czy jednak podczas tego czasu można połączyć obowiązki rodzicielskie z prowadzeniem działalności nierejestrowanej?
Pytania dotyczące tej kwestii pojawiają się często, a odpowiedzi nie zawsze są jednoznaczne.
W niniejszym artykule postaram się rozwiać wszelkie wątpliwości, byś mogła świadomie podejść do decyzji o kontynuacji swojej aktywności zawodowej podczas urlopu wychowawczego.
Rozważymy różne aspekty, zaczynając od tego, czy kobiety na urlopie wychowawczym mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, a jeśli tak, to pod jakimi warunkami.
Przyjrzymy się także temu, co oznacza sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem i czy prowadzenie biznesu wieczorami, gdy maluch śpi, jest możliwe.
Dodatkowo zastanowimy się, co dzieje się, gdy dziecko pójdzie do przedszkola, a także czy aktywność zawodowa w postaci działalności nierejestrowanej powinna być zgłoszona pracodawcy, u którego przebywamy na urlopie wychowawczym.
Zapraszam do lektury, której celem jest rozwianie wszelkich niejasności dotyczących równoczesnego prowadzenia działalności nierejestrowanej i pełnienia roli opiekuna podczas urlopu wychowawczego.
Urlop wychowawczy – najważniejsze informacje
Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi, który posiada co najmniej 6-miesięczny staż pracy.
Może z niego skorzystać zarówno matka dziecka, jak i ojciec.
Udzielany jest w wymiarze nie większym niż 36 miesięcy, z czego minimum jeden miesiąc musi wykorzystać drugi z rodziców.
To znaczy, że jeśli matka dziecka korzysta z urlopu, to przysługuje jej 35 miesięcy, a 36. przysługuje ojcu dziecka.
Urlop wychowawczy można wykorzystać do momentu ukończenia przez dziecko 6. roku życia, chyba że pracownik przedstawi pracodawcy zaświadczenie o niepełnosprawności dziecka, wtedy urlop można wykorzystać do momentu ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
Urlop wychowawczy jest bezpłatny (istnieje jednak możliwość ubiegania się o dodatek do zasiłku rodzinnego za czas urlopu).
Prawo do pracy w czasie urlopu wychowawczego
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy istnieje możliwość podjęcia pracy zarobkowej oraz innej działalności przez pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego.
Aktywność taka nie może jednak kolidować z podstawowym celem korzystania z urlopu wychowawczego jakim jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Mama może zatem podjąć pracę zarobkową:
- zarówno u dotychczasowego, jak i
- innego pracodawcy
- otworzyć własną działalność
- podjąć naukę lub szkolenie
- może podjąć pracę zarobkową zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i
- umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia, o dzieło).
Jednak warunkiem jest to, aby nowo podjęta czynność nie pozbawiała pracownika sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
>>> Sprawdź praktyczne wskazówki na start z małym biznesem! Działalność bez rejestracji? Wykonaj samodzielnie audyt biznesowy!
Działalność nierejestrowana, to rodzaj nisko przychodowej aktywności gospodarczej określonej w przepisach ustawy Prawo przedsiębiorców
Inne nazwy występujące w obrocie określające tego typu aktywność, to działalność nieewidencjonowana, działalność nierejestrowa, oraz działalność bez rejestracji.
Działalność taka ma charakter podobny do działalności gospodarczej, tj. jest wykonywana w sposób regularny, zorganizowany, we własnym imieniu i w celach zarobkowych.
Jednak do określonego limitu przychodu należnego nie musi być rejestrowana.
Po przekroczeniu limitu ma się 7 dni na założenie działalności gospodarczej.
Działalność nierejestrowana może być traktowana, jako działalność dodatkowa, lub jako początek działalności gospodarczej, wstęp do biznesu marzeń.
Z samej definicji działalności nierejestrowanej nie sposób wywnioskować, czy może ona kolidować ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem.
Co prawda, jest to działalność ciągła i zorganizowana, ale co jeśli wykonujemy ją tylko nocą lub w czasie drzemki dziecka, a co jeśli w towarzystwie dziecka? Nadal sprawujemy przecież opiekę nad maluszkiem.
Legalna definicja sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
Przepisy niestety nie doprecyzowują pojęcia: sprawowanie osobistej opieki.
Nie wprowadzono konkretnych wytycznych, które pozwoliłyby ocenić, kiedy i jaka praca wyłącza możliwość sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Czy jest to praca powyżej określonego wymiaru czasu pracy, czy w określonej formie.
Jest to przesłanka, która musi być sumiennie oceniana dla każdej mamy oddzielnie.
Oceny powinnyśmy dokonać wstępnie same.
Można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że warunek sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem będzie uznany za spełniony, gdy:
- praca jest wykonywana w domu, w którym przebywa dziecko lub
- praca jest wykonywana poza domem, lecz w niepełnym wymiarze czasowym (np. dziecko jest zostawiane raz na jakiś czas na kilka godzin z babcią).
>>> W jaki sposób rozliczać swoją działalność nierejestrowaną? Działalność nierejestrowana a podatek dochodowy? Pięć najważniejszych informacji!
Definicja sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w innych ustawach
Definicję osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem znajdziemy m.in. w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.
Osobą sprawującą osobistą opiekę nad dzieckiem jest osoba fizyczna sprawująca osobistą opiekę nad:
a) dzieckiem własnym lub
b) dzieckiem swojego małżonka lub dzieckiem przysposobionym.
Sprawowanie opieki następuje w określonym przez ustawodawcę okresie, tj.:
- do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia
- do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia – w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki tej osoby.
Sprawowanie osobistej opieki według ZUS oraz w orzeczeniach sądowych
Zdaniem ZUS-u, fakt, iż dziecko uczęszcza do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego albo szkoły, niezależnie od ilości godzin pobytu w tych placówkach nie powoduje trwałego zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Myślę, że w tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż w przypadku parogodzinnego pozostawienia dziecka w jednej z wymienionych placówek powoduje jedynie przejściową, a nie trwałą utratę kontaktu z dzieckiem.
Urlop wychowawczy jest uwarunkowany właśnie trwałym zaprzestaniem sprawowania opieki.
Przykładem tego typu sytuacji mógłby być przypadek pracownicy, która w okresie urlopu wychowawczego wyjeżdża na kilka dni pozostawiając dziecko pod opieką małżonka lub dziadków.
Naczelny Sąd Administracyjny w jednym z orzeczeń sądowych uznał, iż nadrzędnym celem urlopu wychowawczego jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem przez pracownika. Istotą takiej osobistej opieki jest to, że dla osoby korzystającej z urlopu wychowawczego zasadniczym, stałym i codziennym obowiązkiem jest zapewnienie dziecku niezbędnych środków bezpieczeństwa, utrzymania, rozwoju i wychowania, i to w takim zakresie, w jakim równoczesne sprawowanie opieki przez inne osoby jest zbędne.
Gdyby posłużyć się terminologią zawartą w Słowniku Języka Polskiego pod red. M. Szymczaka to pojęcia osobistej opieki oraz uniemożliwienia, którymi posłużył się ustawodawca należy rozumieć, jako czynienie niemożliwym, nie dającym się urzeczywistnić, osiągnąć, zaś opiekę jako troszczenie się, dbanie, doglądanie, pilnowanie, sprawowanie dozoru.
Ustawodawca posłużył się pojęciem osobistej opieki, czyli sprawowanej bezpośrednio przez osobę uprawnioną opieki nad dzieckiem.
Należy uznać, że utrata możliwości jej sprawowania osobiście np. w czasie wykonywania działalności nierejestrowanej, gdy dzieckiem zajmuje się ktoś inny, a my wychodzimy z domu, oznacza że mogło dojść do przerwania trwałego sprawowania opieki.
>>> Czy sklep online to wydatek czy inwestycja dla osób prowadzących mały biznes? Sprawdź to w artykule: Działalność bez rejestracji? Bądź interaktywna!
Czy mama przebywająca na urlopie wychowawczym musi informować pracodawcę, że prowadzi działalność nierejestrowaną?
Informacja i zgoda pracodawcy będzie wymagana, jeśli np. w umowie o pracę podpisaliśmy klauzulę o zakazie konkurencji.
Natomiast, jeśli nasza działalność nierejestrowana dotyczy innych obszarów aktywności gospodarczej i nie wpływa negatywnie na pracodawcę, nie musimy informować pracodawcy, o tym, że taką działalność prowadzimy.
Konieczność informowania pracodawcy o prowadzeniu biznesu pojawia się też w przypadku pracowników będących urzędnikami.
Jeśli pracodawca ustali, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.
Ostatnia sytuacja w której należy uwzględnić pracodawcę to świadczenie w ramach działalności nierejestrowanej usług na podstawie umowy zlecenie.
Należy wtedy poinformować pracodawcę w jakich okresach kobieta będzie korzystała z ubezpieczenia z tytułu urlopu wychowawczego (sprawowania osobistej opieki) a w jakich z tytułu umowy zlecenie (w jakich terminach były płacone składki przez zleceniodawców)
Czy prowadzenie działalności nierejestrowanej w czasie urlopu wychowawczego jest obarczone dodatkowymi warunkami?
Nie ma żadnych ograniczeń, prócz tych, które dotyczą wszystkich osób, czyli warunki wynikające z ustawy Prawo przedsiębiorców.
Wyróżniamy cztery podstawowe warunki prowadzenia małego biznesu:
- Warunek finansowy (limit przychodu należnego)
- Warunek czystej karty
- Warunek bycia osobą fizyczną
- Warunek rodzaju działalności.
Joanna Rułkowska
prawniczka
***
Bibliografia:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
- Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych
- Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych
- Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
***
Działalność bez rejestracji a świadczenie rodzicielskie? Najważniejsze informacje o kosiniakowym i małym biznesie!
Rozpoczęcie własnego małego biznesu to często marzenie wielu osób, zwłaszcza rodziców, którzy pragną łączyć pracę z opieką nad swoimi dziećmi. Jednak prowadzenie działalności gospodarczej, nawet w niewielkim zakresie, może budzić wiele pytań i obaw, szczególnie jeśli chodzi o dostęp do świadczeń rodzicielskich.
Projekt wprowadzenia świadczenia rodzicielskiego powstał w 2015 roku, kiedy na stanowisku Ministra Pracy i Polityki Społecznej był Władysław Kosiniak-Kamysz. Stąd potoczna nazwa tego świadczenia to: kosiniakowe [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }